Satranç 2 oyuncuyla oynanan bir strateji oyunudur. 8X8’ lik 64 kareden oluşan bir tahta üzerinde oynanır. Oyun başlangıcında her oyuncu 8 piyon,2 kale, 2 at, 2 fil, 1 vezir ve 1 şah diye adlandırılan taşlara sahiptir. Amaç karşı oyuncunun (takımın) şahını mat etmektir. (mat etmek daha sonra açıklanacaktır) Her iki oyucu da bu amacı gerçekleştiremediği durumda ise beraberlik söz konusudur. (beraberlik ve beraberlik koşulları daha sonra açıklanacaktır) Bu yazıda satranç oyununun temel kurallarını ve hamleleri açıklayacağız.
Satranç tahtası aşağıda görülmektedir.
Her karenin bir adresi vardır. Örneğin, aşağıda görülen siyah renkli çemberin adresini bulalım. Çemberden çizilen oklara göre dikey eksene bakıldığında d sütununda olduğunu, yine çemberden çizilen oklara göre yatay eksene bakıldığında 5. satırda olduğunu görürüz. İlk önce sütun sonra da satır adı yazılmak üzere karenin adresi d5 olarak bulunur. Dolayısıyla kareler a1,a2,….a8…..,h1,h2,….h8 olacak şekilde adlandırılır.
Soru: Aşağıdaki siyah çemberin olduğu karenin adresini bulunuz.
Cevap: g4
Başlangıç konumu aşağıdaki gibidir:
Taşların Hareketleri
Piyon: Başlangıç konumda ise bir kare veya iki kare düz ilerleyebilir. Başlangıç konumunda değil ise sadece bir kare düz ilerleyebilir. Geri gidemez. Önünde herhangi bir taş (rakip tarafın taşı veya kendi taşı) varsa ilerleyemez. a7 karesindeki piyon a6’ya veya a5’e gidebilirken, c6 karesindeki piyon sadece c5 karesine gidebilir. d2 karesindeki piyon d3’e veya d4’e gidebilirken, e3 karesindeki piyon sadece e4’e gidebilir. h5 karesindeki piyon önünde taş olduğu için ilerleyemez.
Her seferinde bir kare olacak şekilde çapraz olarak rakip taşları alabilir. Aldığı zaman alınan taşın karesine gelir. d2’deki beyaz piyon, c3’deki siyah fili veya e3’deki siyah atı alabilir. g6’daki siyah piyon f5’teki beyaz atı veya h5’teki beyaz kaleyi alabilir. (piyonların taş almasıyla ilgili başka bir kural daha vardır. O kuraldan daha sonra bahsedilecektir.)
At: “L” şekli çizecek şekilde hareket eder.
İki kare ileri bir kare sağa, iki kare ileri bir kare sola, iki kare geri bir kare sağa,iki kare geri bir kare sola, bir kare ileri iki kare sağa, bir kare ileri iki kare sola, bir kare geri iki kare sağa veya bir kare geri iki kare sola hareket edebilir. Aşağıda bahsedilen her duruma ait örnek konumlar bulunmaktadır. Kendi taşları veya rakip taşlarının üzerinden atlayabilir. Yani gideceği karelerde herhangi bir taş varsa bu taşların üzerinden atlayabilir fakat son gideceği karede kendi taşı varsa hareket edemez. Taş aldığı zaman alınan taşın karesine gelir.
İki kare ileri bir kare sağa
İki kare ileri bir kare sola
İki kare geri bir kare sağa
İki kare geri bir kare sola
Bir kare ileri iki kare sağa
Bir kare ileri iki kare sola
Bir kare geri iki kare sağa
Bir kare geri iki kare sola
Sadece gittiği son karedeki rakip taşı alır. Diğer karelerde rakip taş olsa bile onları alamaz. d5 karesindeki at b6,c7,f6,e7,b4,c3,f4 veya e3 (yeşil kareler)karelerine gidebilir. Eğer bu karelerde rakip taş varsa onu alır. Fakat sadece yukarıda bahsedilen karelere gidebileceği için, e6 karesindeki fili ve d4 karesindeki veziri alamaz. Yani sadece gidebileceği karedeki/karelerdeki taşı alabilir. Diğer taşların üzerinden atlar.
Kale: Yatay veya dikey olarak hareket eder ve alır. Çapraz gidemez. d5 ’deki kale a5,b5,c5,e5,f5,g5,h5,d1,d2,d3,d4,d6,d7 veya d8 karelerine gidebilir.
d5 karesindeki beyaz kale aşağıda gösterildiği gibi siyah veziri, siyah kaleyi, siyah piyonu veya siyah fili alabilir.
Fil: Sadece çapraz olarak hareket eder ve alır. d4 karesindeki fil a7,b6,c5,e3,f2,g1,a1,b2,c3,e5,f6,g7 veya h8 karelerine gidebilir. e4 karesindeki fil a8,b7,c6,d5,f3,g2,h1,d3,c2,b1,f5,g6 veya h7 karelerine gidebilir.
d4 ’deki fil a1’deki beyaz atı, f6’daki beyaz atı, c5’deki beyaz kaleyi veya f2’deki beyaz kaleyi alabilir.
Vezir: Yatay, dikey veya çapraz olarak gidebilir ve alabilir.e4 karesindeki vezir b1,c2,d3,f5,g6,h7,a8,b7,c6,d5,f3,g2,h1,h4,g4,f4,d4,c4,b4,a4,e1,e2,e3,e5,e6,e7 veya e8 karelerine gidebilir.
e4’ deki beyaz vezir, b7’deki siyah atı,e7’deki siyah piyonu, g6’daki siyah kaleyi, c2’deki siyah fili,e2 ’ deki siyah veziri, f4’deki siyah fili , h1’deki siyah atı veya b4’deki siyah kaleyi alabilir.
Şah: Yatay, dikey veya çapraz olarak sadece bir kare gidebilir ve alabilir. c4 karesindeki şah, b3,c3,d3,d4,d5,c5,b5 veya b4 karelerine gidebilir.
c4’ deki şah, c3 ’deki atı veya d3’deki atı alabilir.
Bir öneri: İnternet üzerinden satranç oynamak isteyenlere
İnternet üzerinden başka satranç oyuncuları ile maç yapabileceğiniz ve kendinizi geliştirebileceğiniz bir platform önerisi olarak: https://lichess.org ‘u verebilirim.
Bir de aylinsanatsatranc.com sitesini incemenizi kesinlikle tavsiye ediyorum. Hocam Aylin İbişoğlu, Türkiye Satranç Federasyonu Antrenör Eğitmen Eğiticisi ve eski satranç milli oyuncusudur.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
